Bielactwo

Bielactwo (vitiligo) to przewlekła choroba depigmentująca skórę o podłożu autoimmunologicznym. Patogeneza jest niezwykle złożona i nie do końca poznana. Bielactwo dotyczy około 1% populacji, a częstość zachorowań u obu płci jest zbliżona. Choroba ta zwykle rozpoczyna się między 10. a 30. rokiem życia.

Bielactwo – przyczyny

Mechanizm powstawania plam odbarwionych (depigmentacyjnych) na skórze nie jest w pełni wyjaśniony. Znaczenie mają czynniki genetyczne, immunologiczne, zaburzenia unerwienia oraz stres oksydacyjny. Wysokim ryzykiem obciążone są również osoby, u których w rodzinie pojawiały się choroby  utoimmunologiczne, takie jak niedokrwistość złośliwa, łysienie plackowate, jak również zaburzenia tarczycy.

Bielactwo – objawy

W przebiegu bielactwa pojawiają się odbarwione plamy z wyraźnie zaznaczoną granicą ze skórą zdrową. Plamy mają różne, nieregularne rozmiary. Pierwsze plamy bielacze pojawiają się najczęściej na dłoniach, przedramionach, stopach i twarzy – głównie wokół ust lub w obrębie powiek. Zmiany mogą również pojawiać się w miejscu urazów typu oparzenie, otarcie lub zacięcie skóry. Bielactwu skóry towarzyszą bielactwo paznokci oraz często zaburzenia wzroku, np. oczopląs, światłowstręt, zmiany w siatkówce.

Rodzaje bielactwa

• Bielactwo wrodzone (albinizm) to dziedziczny brak lub niedobór barwnika w skórze, włosach i tęczówce oka. Osoby, które posiadają te cechy, nazywane są albinosami – mają bardzo jasną skórę, białe włosy, rzęsy i brwi. Bielactwo wrodzone zazwyczaj ujawnia się po urodzeniu i występuje stosunkowo rzadko – zdarza się raz na 10 000 tysięcy urodzeń.

Bezpośrednią przyczyną albinizmu jest brak enzymu – tyrozynazy – który przekształca prekursor melaniny w barwnik melaninę. Dziecko z tego typu defektem od urodzenia ma jasną, różową skórę. Początkowo na ciele noworodka widoczne są małe, odbarwione plamy. Z biegiem czasu plamy bielcze powiększają się i zaczynają łączyć się ze sobą, zajmując obszar całego ciała. Albinizmu nie można wyleczyć. Chory powinien radykalnie unikać nasłonecznienia skóry. W tym celu ważna jest ochrona przeciwsłoneczna w postaci preparatów z wysokim filtrem UV.

• Bielactwo nabyte jest chorobą, która dotyczy melanocytów. W przebiegu choroby występuje brak funkcji melanocytów lub ich selektywne niszczenie, ujawniające się odbarwieniem skóry. Zazwyczaj pojawia się między 10. a 20. rokiem życia. Najczęściej bielactwo nabyte jest obustronne, z symetrycznym rozmieszczeniem odbarwień, głównie na twarzy (szczególnie wokół ust i oczu), szyi, wyprostnej powierzchni kończyn, grzbietach dłoni, w dołach pachowych, wokół naturalnych notworów ciała i sporadycznie na błonach śluzowych. Plamy bielacze mogą pojawić się nagle lub stopniowo. Nie są bolesne ani szkodliwe, jednak szpecą i mogą stanowić problemem estetyczny dla chorych, szczególnie latem, kiedy pod wpływem słońca uwidaczniają się białe plamy (promienie słoneczne mogą również powodować rumień w obrębie zmiany).

Bielactwo – leczenie

W przypadku pojawienia się zmian o charakterze bielactwa należy zgłosić sie do lekarza POZ lub dermatologa. Lekarz ustala rozpoznanie bielactwa na podstawie typowego dla tej jednostki chorobowej obrazu klinicznego. Postępowanie terapeutyczne chorych z bielactwem wymaga dużo cierpliwości. Pacjenci muszą być świadomi tego, że leczenie może być zakończone niepowodzeniem. We wczesnej fazie choroby lekarz może zalecić stosowanie kortykosterydów miejscowych lub kremów i maści immunosupresyjnych. Do metod leczenia bielactwa można zaliczyć fototerapię, której skuteczność w walce z chorobą jest znaczna. Przełomem w leczeniu bielactwa mogą odgrywać metody chirurgiczne, polegające na implantacji melanocytów pobranych okolic zdrowej skóry w obszary skóry odbarwionej. Przykładami tych metod są:

  • przeszczep
  • naskórkowy, miniporzeszczep autologiczny czy transplantacja hodowanych
  • melanocytów.