Bruksizm określany jest jako stereotypowa, nadmierna aktywność mięśni żwaczy polegająca na zgrzytaniu zębami i ich zaciskaniu. Nawykowe, niekontrolowane zaciskanie i zgrzytanie zębami odbywa się zarówno w czasie zwarcia nawykowego, jak i w czasie artykulacji. Ma ono zazwyczaj miejsce w czasie nocnego odpoczynku, ale objawybruksizmu mogą występować również w ciągu dnia. Bruksizm jest problemem powszechnym, ponieważ cierpi na niego od 10% – 15% populacji i znacząco upośledza codzienne funkcjonowanie.
Bruksizm – przyczyny
Etiopatogeneza bruksizmu nadal pozostaje niejasna. Jest związana z zaburzeniami miejscowymi, zmianami w obrębie układu nerwowego i w zakresie neurotransmiterów oraz czynnikami psychicznymi. Przyczyny rozwoju bruksizmu związane są przede wszystkim z odczuwanym napięciem oraz silnym stresem. Na bruksizm wyjątkowo często cierpią ludzie z osobowością lękową i nerwicową. Nieprawidłowy rozwój jamy ustnej, wady zgryzu zwłaszcza zgryz przewieszony, dysfunkcje skroniowo-żuchwowe, a także źle dopasowane wypełnienie ubytków zębowych czy nieodpowiednie protezy zębowe, również mogą powodować to schorzenie. Innymi czynnikami wpływającymi na pojawienie sie bruksizmu są: picie alkoholu, palenie tytoniu, zażywanie narkotyków, żucie gumy czy spożywanie dużej ilości napojów zawierających kofeinę.
Bruksizm – objawy
Do objawów klinicznych bruksizmu należą zmiany w obrębie powierzchni żujących i brzegów siecznych zębów w postaci nieprawidłowego, nadmiernego ich starcia, co powoduje obniżenie koron zębów i powstawania widocznych nierówności. Istnieje kilka charakterystycznych symptomów, które sugerują o problemie z bruksizmem. Są to:
• męczące bóle głowy, szumy uszne
• nadwrażliwość zębów,
• starta powierzchnia żująca zębów,
• uszkodzone szkliwo,
• krwawienie z dziąseł,
• zmiany w obrębie żuchwy,
• bóle karku i pleców,
• napięcie w okolicy barku
Bruksizm – leczenie
Diagnoza i leczenie bruksizmu to wielokierunkowe działanie. Często wymaga konsultacji u kilku specjalistów. W pierwszej kolejności istotna jest wizyta u lekarza stomatologa, który oceni ewentualne zniszczenia. Ważna jest poprawa warunków zgryzowych, eliminacja nawet najmniejszych nieprawidłowości w obrębie zgryzu, co powoduje zmniejszenie napięcia mięśni żwaczy. Niekiedy niezbędne jest leczenie aparatem ortodontycznym. Innymi sposobami w walce z bruksizmem jest stosowanie twardych lub miękkich szyn zgryzowych i płyt nagryzowych ograniczających ruchy żuchwy, unieruchamiających zęby przeciwstawne oraz relaksujące stawy skroniowo-żuchwowe. Skutecznym sposobem leczenia bruksizmu jest również zabieg z użyciem toksyny botulinowej zwanej botoksem, wykonywany w gabinecie medycyny estetycznej przez wykwalifikowanego lekarza. Specjalista wstrzykuje odpowiednią ilość botoksu w mięśnie żwaczy, tak, aby osłabić ich działanie. W efekcie nie dochodzi do nadmiernego zaciskania zębów i ich uszkodzania. Pomocna może być również wizyta u psychologa lub psychiatry, który zaproponuje farmakologiczne leczenie obniżające poziom stresu i napięcia oraz pomoże w doborze odnalezienia własnego sposobu na efektywny relaks. Mogą to być spacery, joga, medytacja, bądź rozluźniające kąpiele.