Łysienie androgenowe

Łysienie oznacza w skrócie – wypadanie ponad 100 włosów dziennie. To coraz częściej obserwowana dolegliwość kliniczna, z jaką borykają się mężczyźni, kobiety, a nawet dzieci. Może to być stan o charakterze okresowym, długoterminowym (ustępuje po usunięciu przyczyny wypadania) lub trwałym doprowadzającym do nieodwracalnej utraty włosów na ograniczonej powierzchni ciała, a nawet obejmującym całą skórę głowy.

Przyczyny łysienia androgenowego

 Łysienie androgenowe u kobiet jak i łysienie androgenowe u mężczyzn to najczęściej występująca postać łysienia. W tym typie łysienia dochodzi do skrócenia fazy anangenowej przy znacznym wydłużeniu fazy spoczynkowej. Etiopatogeneza schorzenia jest złożona. Kluczowe znaczenia dla rozwoju choroby odgrywają czynniki genetyczne (autosomalne, dominujące dziedziczenie z różną penetracją genu) oraz poziom androgenów. Najważniejszym androgenem jest testosteron, który wytwarzany jest przez komórki Leydiga jądra. Testosteron ulega przekształceniu do dihydrotestosteronu (DHT) pod wpływem enzymu 5alfa-reduktazy. Enzym ten znajduje się we wszystkich narządach androgenozależnych takich jak: gruczoły potowe, łojowe, potowe apokrynowe i mieszki włosowe.

 Dihydrotestosteron działa destrukcyjnie na mieszki włosowe, powodując ich miniaturyzację, degradację i w efekcie prowadzi do ich zaniku (Ryc.1)

Ryc. 1. Proces postępującej miniaturyzacji mieszków włosowych.

Objawy łysienia androgenowego u kobiet i mężczyzn

Częstość występowania łysienia androgenowego kobiet i mężczyzn wzrasta wraz
z wiekiem. Pierwsze objawy obserwuje się  około 20-30 roku życia. Obraz kliniczny łysienia u mężczyzn jest dość typowy. Pierwsze objawy obserwuje się około 20-30 roku życia pod postacią utraty włosów w okolicy skroniowo-czołowej. Aby precyzyjnie oszacować stan zaawansowania łysienia u mężczyzn używa się skali Hamiltona i Norwooda.

Łysienie androgenowe u kobiet  może przebiegać też według typu męskiego. Natomiast pierwszym symptomem łysienia androgenowego u kobiet jest poszerzenie się przedziałka widocznego podczas czesania. Objawy typowe dla łysienia męskiego, czyli pogłębienie się kątów czołowo-skroniowych występuje u około 30% kobiet, najczęściej w wieku pomenopauzalnym. Charakterystyczny dla kobiet typ łysienia androgenowego polega na rozlanym przerzedzeniu się włosów na szczycie głowy z zachowaniem ok. 2-3 centymetrowego rąbka owłosienia w okolicy czołowej. W łysieniu androgenowym kobiecym nie dochodzi do całkowitej utraty włosów, jedynie do ich przerzedzenia. Wynikać to może najprawdopodobniej z niższego stężenia androgenów u kobiet niż u mężczyzn. Aby ocenić stan zaawansowania procesu łysienia androgenowego u kobiet służy trzystopniowa skala Ludwiga.

Dobór odpowiedniej metody leczenia łysienia zależy od jego przyczyny i rodzaju. Jeżeli wypadanie włosów jest spowodowane czynnikami zewnętrznymi (np. niektóre leki, niewłaściwa pielęgnacja, niedobór witamin), leczenie polega na wyeliminowaniu destrukcyjnego czynnika. W przypadku, gdy łysienie związane jest z wiekiem, czynnikiem genetycznym, czy wrażliwością na androgeny leczenie jest niezwykle trudne, ponieważ nie jesteśmy w stanie wpłynąć na te przyczyny. Jedynie możemy  opóźnić rozwój choroby i zminimalizować jej rozmiar.

W leczeniu łysienia typu męskiego stosowane są preparaty farmakologiczne ogólnie i miejscowo. Celem tej terapii jest zatrzymanie wypadania włosów oraz pobudzenie włosów terminalnych.

Najczęściej stosowane są preparaty działające miejscowo, które zawierają minoksydyl. Lek ten, zaliczany jest do grupy blokerów wapniowych, którego działanie polega na zwiększeniu mikrokrążenia w skórze głowy, dzięki czemu zostają przyśpieszone podziały komórkowe w mieszku włosowym.

Alternatywą dla kuracji miejscowej jest stosowanie preparatów doustnych zawierających finasteryd. Finasteryd jest inhibitorem enzymu 5alfa-reduktazy, powodującej przekształcenie testosteronu w dihydrotestosteron (DHT). Finasteryd hamuje działanie androgenów na wypadanie włosów, jednocześnie w minimalnym stopniu wpływa na ich poziom w surowicy krwi. Stosowanie finasterydu powoduje zwiększenie liczby włosów, ich grubości i gęstości.

Dutasteryd jest lekiem nowej generacji należącym do grupy inhibitorów 5-alfa-reduktazy. Jego działanie polega na  hamowaniu 5-alfa-reduktazy zarówno typu I i II. W wyniku czego wykazuje większą siłę działania w porównaniu z finasterydem.

Kolejną kuracją pobudzającą wzrost włosów jest ostrzykiwanie miejsca wyłysienia osoczem zawierającym płytki krwi. Jak donoszą włoscy i izraelscy naukowcy, dzięki zastosowaniu tej metody możemy uzyskać zadawalające efekty w przypadku łysienia plackowatego. Działanie osocza bogatopłytkowego polega
na pobudzeniu występowania pod skórą nowych komórek macierzystych, co w efekcie przyczynia się do stymulacji wzrostu włosów.

Warto wspomnieć też o dużym wpływie odpowiedniej diety i stylu życia w przypadku leczenia łysienia. Bardzo pomocna jest tu dieta bogata w witaminy i minerały, które działają wspomagająco na stan włosów. Zalecana jest także dodatkowa suplementacja kwasów tłuszczowych omega-3, ponieważ ich obecność niweluje stany zapalne i reguluje gospodarkę hormonalną organizmu. Duży wpływ na wynik leczenia ma również aktywność fizyczna w wyniku czego dochodzi do pobudzenia krążenia krwi, a to z kolei powoduje dostarczanie większej ilości składników odżywczych do cebulek włosowych.

Terapie stosowane miejscowo i ogólnie wymagają czasu i konsekwencji w stosowaniu zanim widoczne będą efekty. Niestety w niektórych rodzajach łysienia efekty terapii widoczne są tylko podczas jej stosowania. Po odstawieniu leczenia i zmiany nawyków problem  powraca.