Łojotokowe zapalenie skóry (ŁZS) to powszechna, przewlekła choroba charakteryzująca się zmianami rumieniowo-złuszczającymi umiejscowionymi przede wszystkim na owłosionej skórze głowy, twarzy oraz klatce piersiowej. Uważa się, że zapalenie łojotokowe skóry dotyczy nawet 3% populacji.
Warto zauważyć, że ŁZS nieco częściej dotyczy płci męskiej. ŁZS może wystąpić w każdym wieku, zarówno u niemowląt, jak i u osób w podeszłym wieku. Choroba ta ma tendencję do nawracania i zazwyczaj pojawia się ponownie w porze jesienno – zimowej. Rozpoznanie choroby stawia się zazwyczaj na podstawie badania klinicznego przeprowadzonego przez lekarza dermatologa.
Łojotokowe zapalenie skóry twarzy
Twarz to jedna z najczęstszych lokalizacji ŁZS. Zapalenie łojotokowe skóry często dotyka czoło, okolice brwi oraz fałdy nosowo-wargowe. Podobnie jak w innych lokalizacjach, schorzenie to powoduje powstawanie na skórze twarzy zmian o charakterze rumieniowo – złuszczającym. Zapalenie łojotokowe skóry twarzy może wiązać się także z przerzedzeniem brwi. Skóra łojotokowa z pewnością predysponuje do ŁZS, jednak należy mieć świadomość, że łojotokowe zapalenie skóry twarzy może wystąpić także u osób bez łojotoku
Łojotokowe zapalenie skóry – leczenie dermatologiczne
Jak leczyć łojotokowe zapalenie skóry? W leczeniu łojotokowego zapalenia skóry zastosowanie znajdują miejscowe leki przeciwgrzybicze – na przykład ketokonazol. Co więcej, miejscowo można zastosować także sterydy. Inhibitory kalcyneuryny (na przykład takrolimus) znajdują zastosowanie w leczeniu łojotokowego zapalenia skóry twarzy. Leki te charakteryzują się działaniem przeciwzapalnym. Należy pamiętać, by ostrożnie stosować preparaty sterydowe na skórę twarzy.
W leczeniu łojotokowego zapalenia skóry głowy zastosowanie znajdują preparaty miejscowe z cyklopiroksolaminą, która jest dostępna w postaci szamponu. Posiada ona właściwości grzybobójcze i grzybostatyczne. W postaci szamponu jest również dostępny przeciwgrzybiczy ketokonazol.
Większość przypadków tego schorzenia można opanować stosując wyłącznie leczenie miejscowe, jednak w bardziej nasilonych postaciach łojotokowego zapalenia skóry konieczne może być stosowanie leków przeciwgrzybiczych doustnie.
Łojotokowe zapalenie skóry – dieta
Nie można zapomnieć także o odpowiedniej, zrównoważonej diecie, która zapewni organizmowi niezbędne mikroelementy i witaminy. Dlatego też warto pamiętać o spożywaniu świeżych owoców i warzyw.
Częste pytania
Przyczyny
U podstawy występowania łojotokowego zapalenia skóry leży przede wszystkim nadmierna aktywność gruczołów łojowych oraz zakażenie grzybem Malassezia furfur (znanym także pod nazwą Pityrosporum ovale). Grzyb ten wnika do warstwy rogowej naskórka i uwalnia enzym – lipazę, która prowadzi do tworzenia się wolnych kwasów tłuszczowych oraz rozwoju procesu zapalnego. O udziale czynnika grzybiczego w rozwoju tej choroby świadczy także skuteczność leczenie przeciwgrzybiczego. Warto mieć świadomość, że środowisko bogate w lipidy sprzyja rozwojowi tego gatunku grzyba.
Łojotokowe zapalenie skóry często ujawnia się w okresie dojrzewania, ze względu wahania hormonalne i ich wpływ na funkcjonowanie gruczołów łojowych. Łojotokowe zapalenie skóry częściej występuje u osób obciążonych chorobą Parkinsona oraz padaczką. Nasilone zmiany o charakterze łojotokowego zapalenia skóry obecne są także u osób zakażonych wirusem HIV.
Do czynników, które mogą nasilać zmiany w przebiegu łojotokowego zapalenia skóry należy między innymi:
- niedobór cynku i selenu;
- niedobór witamin z grupy B;
- nadużywanie alkoholu;
- zaburzenia odporności;
- przewlekły stres;
- zaburzenia odżywiania (np. bulimia), które prowadzą do niedoborów substancji odżywczych i witamin;
- nieprawidłowa pielęgnacja, prowadząca do zbyt agresywnego usuwania warstwy łojowej;
- przyjmowanie leków takich, jak: sole złota, haloperidol, buspiron, lit.
Objawy
Charakterystyczne miejsca, w których obecne są zmiany rumieniowo – złuszczające to skóra owłosiona głowy, twarz, okolice zauszne oraz okolice mostka i fałdów pachowych. Zmiany mające postać łusek mogą współistnieć z miejscowym stanem zapalnym, który objawia się wykwitami rumieniowymi. Zmianom skórnym może towarzyszyć świąd. Łuski mogą również tworzyć trudne do usunięcia strupy. Łojotokowe zapalenie skóry głowy może swoim obrazem klinicznym przypominać powszechny łupież. W bardziej zaawansowanej postaci skóra głowy może wykazywać zmiany rumieniowe, które świadczą o nasileniu stanu zapalnego w tej lokalizacji. Zapalenie łojotokowe skóry głowy może wiązać się z przerzedzeniem włosów, sprzyja temu również świąd, który powoduje drażnienie mechaniczne skóry głowy.
Warto wspomnieć o łojotokowym zapaleniu skóry u niemowląt, które jest nazywane potocznie ciemieniuchą. W tym przypadku mamy do czynienia z obecnością na skórze owłosionej głowy zmian w postaci żółtawych łusek. ŁZS u niemowląt ma łagodny przebieg i ustępuje z zastosowaniem delikatnej pielęgnacji zmiękczającej łuski.