Łuszczyca to przewlekła choroba dermatologiczna, która cechuje się zwiększoną proliferacją naskórka. W etiologii choroby mają swój udział czynniki genetyczne, immunologiczne, jak i zapalne. Tło genetyczne choroby potwierdza między innymi fakt, iż obecność łuszczycy u obojga rodziców wiąże się z 70% ryzykiem wystąpienia tego schorzenia u dziecka.
Jednak przyczyny łuszczycy w odniesieniu do genetyki nadal nie są jasno określone, ponieważ geny, odpowiedzialne za wystąpienie tego schorzenia nadal nie zostały poznane. Łuszczyca skóry w odniesieniu do obrazu klinicznego jest zróżnicowaną jednostką chorobową i dotyczy około 2% populacji.
Rodzaje łuszczycy
Łuszczyca nie jest jednorodnym schorzeniem. Istnieje bowiem jej kilka typów klinicznych, do których należy:
- łuszczyca zwykła (inaczej łuszczyca pospolita – psoriasis vulgaris) – najczęściej spotykany rodzaj łuszczycy. Ten typ choroby dotyczy nawet 90% wszystkich przypadków, typowa lokalizacja grudkowych wykwitów skórnych w tym typie to łokcie oraz kolana. Dla tej odmiany charakterystyczna jest także łuszczyca skóry głowy;
- łuszczyca zadawniona – jest wynikiem nie podjęcia leczenia lub jego nieodpowiedniego prowadzenia, ten typ charakteryzuje się obecnością grubej warstwy łuski;
- łuszczyca odwrócona – zajmuje powierzchnie zgięciowe stawów – czyli odwrotnie niż w postaci zwykłej, w której zmiany lokalizują się na powierzchni wyprostnej stawów. W tej odmianie rzadko spotykamy typową łuskę łuszczycową, a zmiany skórne mogą mieć charakter sączący;
- łuszczyca brodawkująca – ten typ cechuje się przede wszystkim nierównomiernym przerostem naskórka;
- łuszczyca wysiękowa – zlokalizowana jest najczęściej w okolicy fałdów skórnych i może towarzyszyć odmianie stawowej;
- łuszczyca brudźcowa – to postać należąca do łuszczycy wysiękowej, która charakteryzuje się obecnością przerosłych i uwarstwionych strupów;
- łuszczyca kropelkowata (grudkowa) – wykwity skórne charakteryzują się niewielkimi rozmiarami (można je porównać do rozmiarów łebka od szpilki), jednak zajmują znaczne powierzchnie skóry;
- łuszczyca plackowata – odmiana charakteryzująca się obecnością dużych, żywoczerwonych, zlewających się zmian skórnych;
- łuszczyca stawowa – zmiany w obrębie stawów mogą dotyczyć stawów międzypaliczkowych palców rąk i stóp, a same stawy są zajęte w sposób niesymetryczny. Typ zniekształcający łuszczycy stawowej charakteryzuje się często zajęciem stawów kręgosłupa. Łuszczyca stawowa często wymaga różnicowania z reumatoidalnym zapaleniem stawów;
- łuszczyca uogólniona – typ łuszczycy o ciężkim przebiegu, może współwystępować z łuszczycą krostkową i stawową;
- łuszczyca krostkowa – jedna z najcięższych odmian łuszczycy. Obecne są tutaj wykwity w postaci krost. Zmiany skórne mogą się ze sobą zlewać, co może prowadzić do spełzania naskórka (nazywanego objawem Nikolskiego).
Łuszczycę można podzielić na typy także pod względem lokalizacji zmian skórnych:
- łuszczyca skóry – typowa postać choroby, najczęstsza lokalizacja to okolice wyprostne kolan oraz łokci. Cechą charakterystyczną dla łuszczycy skóry jest objaw Koebnera, czyli powstawanie zmian typowych w miejscu uszkodzenia, czy zadrapania naskórka;
- łuszczyca paznokci – zajęcie paznokci może być jedynym objawem choroby, ale może także współistnieć ze zmianami w obrębie skóry. Paznokcie dotknięte łuszczycą charakteryzują się obecnością niewielkich wgłębień, mogą także przyjmować żółtawą barwę oraz być pogrubione i kruszyć się;
- łuszczyca głowy – łuszczyca owłosionej skóry głowy charakteryzuje się obecnością nawarstwionych łusek, jednak same włosy nie są dotknięte chorobą i zazwyczaj nie dochodzi do ich wypadania. Pierwsze objawy łuszczycy mogą być związane właśnie z tą lokalizacją.
Częste pytania
Objawy
Objawy łuszczycy związane ze skórą są dość typowe i łatwe do rozpoznania. Jak wygląda łuszczyca dotycząca większości przypadków? Podstawowym wykwitem skórnym w łuszczycy jest czerwonobrunatna grudka. Wykwity grudkowe są dobrze odgraniczone od otoczenia i wykazują na powierzchni cechy złuszczania. Zmiany łuszczycowe lokalizują się najczęściej w okolicy kolan, łokci oraz na owłosionej skórze głowy. Grudki mogą się ze sobą zlewać i tworzyć tarczki, które pokryte są srebrzystymi łuskami. Cechą charakterystyczną dla łuszczycy jest tak zwany objaw świecy stearynowej – po zdrapaniu łuski, powierzchnia pod nią przypomina obszar pokryty woskiem. Innym objawem jest objaw Auspitza, który polega na pojawieniu się kropelek krwi po oderwaniu obecnej na skórze łuski. Warto wspomnieć, że wykwity łuszczycowe ustępują bez pozostawienia blizn.
Leczenie
Leczenie łuszczycy jest procesem trudnym i wymagającym indywidualnego podejścia. Zastosowanie znajdują tutaj preparaty do stosowania miejscowego, takie jak:
- maści z 5 – 10% kwasem salicylowym (łuszczyca głowy leczona jest przy użyciu oliwki salicylowej);
- cygnolina (Dithranol);
- analogi witaminy D3, np. kalcypotriol;
Oprócz leczenia miejscowego, możliwe jest także leczenie ogólne z zastosowaniem:
- metotreksatu;
- cyklosporyny;
- retinoidów;
- fototerapii;
- leków biologicznych.
Dieta
Należy pamiętać, że alkohol oraz palenie papierosów pogarsza przebieg choroby. Korzystne może okazać się spożywanie produktów bogatych w kwasy omega-3 oraz antyoksydanty, takie jak witamina C, A, E, ß-karoten i flawonoidy, które znajdziemy w świeżych warzywach i owocach. Co więcej, badania wykazują, że spadek masy ciała i unikanie otyłości jest czynnikiem zmniejszającym nasilenie choroby.